تجهیزات حفاظت فردی چیست و چرا استفاده از آن در مشاغل توصیه می‌شود؟
وسایل حفاظت فردی به تجهیزات و وسایلی گفته می‌شود که تمامی افراد جهت ایمنی و حفظ جان و سلامتی خود در محیط کار بایستی از آنها استفاده کنند. با توجه به متنوع بودن مشاغل، عوامل تهدیدکننده سلامت افراد نیز بسیار متنوع است. بروز حادثه و صدمه به افراد یکی از شایع‌ترین اتفاقات در زمینه‌های سلامتی در محیط‌های کاری است. مخاطرات شغلی یکی از مواردی است که در معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای طب کار بررسی می‌شود. سپس با توجه به مخاطرات تعیین شده در هر شغل توسط کارشناس بهداشت حرفه ای، نوع تجهیزات حفاظت فردی که باید استفاده شود تا از آسیبهای شغلی و حوادث جلوگیری شود مشخص می‌شود.
انواع تجهیزات حفاظت فردی در محیط کار شامل چیست؟
با توجه به نوع کار و عوامل تهدید کننده سلامتی در محیط، وسایل حفاظت فردی در مشاغل مختلف با یکدیگر متفاوت است. انواع وسایل حفاظت فردی را می‌توان به‌طور کلی بصورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
تجهیزات حفاظت فردی محافظت از سر
حفاظت از سر و جمجمه خصوصا در مشاغل ساختمانی، معادن، مهندسین عمران و معمار و… که احتمال سقوط اشیا روی سر فرد زیاد است بسیار اهمیت دارد. حفاظت از سر در بیشتر موارد با کمک کلاه ایمنی انجام می‌شود. کلاه ایمنی باید سبک، عایق و متناسب با کار فرد باشد. مهمترین ویژگی کلاه ایمنی توانایی مقاومت در برابر ضربه است. انواع کلاه ایمنی در کلاس‌های A/B/C ساخته می‌شود.
- کلاس A برای مشاغلی همچون معادن
- کلاس B برای حفاظت سر و جمجمه از جریان برق
- کلاس C جهت مشاغل سبک‌تر
کلاه ایمنی از سه بخش تشکیل شده است:
- Shell یا پوسته کلاه: قسمت خارجی کلاه را تشکیل می‌دهد.
- Suspension Agent یا عامل تعلیق ساز: عامل تعلیق‌ساز از ۴ یا ۶ پایه جهت اتصال به پوسته خارجی و یک قطعه ستاره‌ای شکل که نقش استهلاک ضربه‌ها را برعهده دارد.
- کمربند: جهت ثابت ماندن کلاه بر روی سر استفاده می‌شود.
تجهیزات حفاظت فردی محافظت از چشم
بینایی یکی از مهمترین حواس انسان است که در شغل وی تاثیر مستقیم دارد. استفاده از عینک ایمنی با توجه به مخاطرات موجود در محیط کار بسیار اهمیت دارد. مخاطراتی که بینایی و چشم افراد را تهدید می‌کند در مشاغلی همچون جوشکاری، پزشکی، افرادی که با موادشیمیایی در تماس هستند، افرادی که با ذرات معلق و گردوغبار در تماس هستند و… یافت می‌شود. جهت حفاظت از چشم می‌توان از عینک‌های ایمنی، حفاظ‌های جوشکاری، عینک‌های ایمنی لیزری و انواع شیلد و حفاظ‌های صورت استفاده کرد. در موارد حفاظت از چشم، عینک ایمنی:
- نباید دید فرد را محدود کند
- نباید مانع عملکرد صحیح فرد باشد
- نباید منافاتی با دیگر تجهیزات ایمنی داشته باشد
- همچنین عینک باید به راحتی تمیز و ضد عفونی شود.
انواع عینک ایمنی
انواع عینک‌های ایمنی بر اساس جنس، عملکرد، شکل ظاهری تقسیم‌بندی می‌شوند.
- عملکرد: محافظت در برابر صدمات مکانیکی، محافظت در برابر اشعه، محافظت در برابر اجسام خارجی، محافظت در برابر تابش و گرما
- جنس: جنس محافظ‌های چشم می‌تواند از پلی کربنات، استات و یا PETG باشد.
- شکل ظاهری: تقسیم محافظ صورت و چشم با توجه به شکل آنها شامل عینک‌های ایمنی، چشم پوش‌های ایمنی (با گردش مستقیم هوا، با گردش غیر مستقیم هوا، بدون گردش هوا) و شیلدهای صورت (شیلد حفاظتی قابل نصب رو سر و صورت ،شیلد حفاظتی قابل نگه‌داشتن با دست)
تجهیزات حفاظت فردی محافظت از گوش
گوش‌ها و حس شنوایی فرد یکی از مهمترین بازدارنده‌های فرد از خطر هستند. در صورتی‌که فرد به‌صورت مداوم در تماس با صداهای بلند و آزاردهنده باشد، ممکن است مبتلا به کاهش شنوایی ناشی از سر و صدا و یا به مرور زمان دچار ناشنوایی شود. حفاظت از این عضو کارآمد یکی از اصول مهم ایمنی در محیط‌های کاری است. گوشی‌های حفاظتی موجود جهت استفاده در دو دسته تقسیم بندی می‌شود:
- گوشی‌های داخل گوش (Ear Plugs): امکان انتقال عفونت گوش بالا بوده و کاهندگی صدا در این گوشی‌ها کمتر از انواع دیگر است.
- گوشی‌های هدفونی یا خلبانی (Ear Muffs): کاهندگی صدای بالا و عدم انتقال عفونت
نوعی از گوشی‌های داخل گوشی یا ایرپلاگ‌ها جهت استفاده شخصی افراد ساخته می‌شود که با توجه به انحصاری بودن آن انتقال عفونت کاهش یافته و با توجه به ساخت آن با توجه به آناتومی گوش فرد، کاهندگی صدا در آنها نیز بیشتر از مدل‌های آماده در بازار است. در مواردی که صدا بیشتر از ۱۱۰ دسی‌بل است توصیه می‌شود از هر دو نوع گوشی جهت کاهندگی هر چه بیشتر صدا استفاده شود.
تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از دست
دستها یکی از مهمترین اندام‌ها جهت انجام فعالیت‌های روزانه هستند.محافظت از این عضو به دلیل در تماس بودن با انواع مخاطرات بسیار همچون سوختگی، شکستگی، بریدگی، قطع عضو، تماس با مواد شیمیایی و… اهمیت دارد. یکی از مهمترین وسایل محافظت از دستها جهت پیشگیری از حادثه، استفاده از دستکش‌های حفاظتی است. دستکش‌های حفاظتی انواع گوناگونی دارد.
انواع دستکش‌های حفاظتی
- دستکش لاتکس: این دستکشها از لاتکس طبیعی ساخته شده‌است و خاصیت ارتجاعی دارد. در مقابل اسیدها، بازها، نمکها و کتونها مقاومت نسبی دارد این دستکشها جهت استفاده افراد شاغل در محیط‌هایی که در تماس با مواد غذایی ، مونتاژ وسایل الکتریکی، تهیه وسایل پزشکی و … مناسب است.
- دستکش نئوپرن: جنس این دستکش از لاستیک مصنوعی پیشرفته است که در برابر موارد نفتی مقاومت بهتری نسبت به انواع لاتکس دارد. مقاومت در مقابل اسیدهای سوز آور، الکلها، جوهرها، خنک‌کننده‌ها، کتونها، چربی‌ها،دترجنت‌ها و… از ویژگی‌های این دستکش است. در مشاغل صنایع شیمیایی، پتروشیمی، رنگ آمیزی، شستشوی صنعتی، پروسه‌های چربی زدایی و… استفاده از این دستکش ارجحیت دارد.
- دستکش نیتریل: یک نوع لاستیک مصنوعی است. تحت عناوین NBR و اکریلونیتریل یا بوتادین نیز شناخته می‌شود.
- دستکش وینیل: جنس این دستکشها از PVC است. در برابر همه PHها بجز اسیدسولفوریک مقاومت دارد.
- دستکش‌های چرمی: این دستکشها در مقابل جرقه های الکتریکی ،گرمای متوسط و سطوح ناهموار از دستها محافظت می‌کند. مشاغلی همچون جوشکاری بیشترین استفاده از این دستکش را دارد.
- دستکش‌های آلومینومی: این دستکشها در مشاغلی همچون جوشکاران، کارگران کوره، شیشه گران و ریخته گران استفاده می‌شود.
- دستکش‌های آرامیدی: آرامید یک ماده سنتتیک است که در مقابل گرما و سرما مقاومت خوبی دارد. مشاغلی که با این مخاطرات در تماس هستند بهتر است از این نوع دستکش استفاده کنند.
اطاعات لازم در خصوص سایر تجهیزات حفاظت فردی زیر را می‌توانید در متن کامل این مقاله در سایت طب کار پرانا مطالعه کنید:
- وسایل حفاظت فردی برای حفاظت از پا
- انواع تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از تمام بدن
- نکات ایمنی مرتبط با لباس کار
- تجهیزات حفاظت فردی برای حفاظت از ریه
- انواع ماسک‌های حفاظتی موجود در بازار
نتیجه‌گیری:
همانطور که در بالا توضیح داده شد انواع تجهیزات حفاظت فردی برای محافظت از سلامت فرد در برابر مخاطرات محیط کار وجود دارد. همانطور که استفاده درست و مناسب از تجهیزات ایمنی باعث کاهش خطر آسیب می‌شود، در صورت عدم استفاده صحیح و یا استفاده از وسایلی که مناسب ماهیت شغل و مواجهات فرد نباشد می‌تواند خطر آسیب را افزایش دهد. لذا توجه به نوع کار و موارد تهدید کننده در محیط می‌تواند راهنمای مناسبی برای افراد جهت انتخاب انواع تجهیزات حفاظت فردی و پیشگیری از حادثه باشد. در کنار تمامی وسایل حفاظت فردی، رعایت اصول ایمنی توسط فرد نیز به کاهش صدمات شغلی کمک می‌کند. یکی از مواردی که در معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای انجام می‌شود بررسی مخاطرات شغلی هر فرد و تعیین نوع وسایل حفاظت فردی مناسب جهت حفظ ایمنی و سلامت افراد است. جهت کسب مطالعه متن کامل این مقاله و اطلاعات بیشتر به سایت مرکز طب کار پرانا مراجعه کنید.